Meestal ben ik niet zo snel met het schrijven van de volgende weblog. Maar voor ik naar Nederland ga wil ik nog wat goeds met jullie delen.
Twee maanden geleden was ik in Gondar voor het maken van een film. (zie de weblog ‘de F is in de maand’). Tijdens het filmen van dove kinderen in Gondar kwam ik erachter dat onze goed bedoelde acties om de kinderen gebarentaal te leren niet goed genoeg waren. De kinderen spraken woorden maar waren de taal niet eigen zoals je een eerste taal eigen zou moeten zijn. Een van de moeilijkste dingen van het maken van de film was om te zien dat we al 4 jaar met kinderen werkten die zich nog steeds niet konden uitdrukken in gebarentaal. De leraren waren druk met kinderen woorden laten spellen, maar dat betekend helemaal niets als je vervolgens niet weet wat de woorden zijn die gevormd worden door die letters. Voor dove kinderen betekenen de letters van woorden weinig. Onze taal en dus ook onze letters vormen klanken en als we de klanken bij elkaar optellen heb je een woord. Maar mensen die doof geboren worden hebben geen begrip van klanken en zullen dus woorden moeten leren als geheel met een betekenis.
De leraren in het speciaal onderwijs in Ethiopië leerden tot nu toe in een jaar tijd hoe ze les moeten geven aan blinde, dove en andere kinderen die extra aandacht nodig hebben in de klas. Met een beetje geluk hebben ze dus in drie maanden gebarentaal geleerd. Ik heb in de laatste vijfenhalf jaar aardig wat Amhaars geleerd, maar ik moet er niet aan denken om voor een klas te staan en Amhaars te doceren. En z
eker niet aan kinderen die alleen van mij en elkaar hun eerste taal moeten leren. De taal waarin je kan uitdrukken hoe je, je voelt, waarin je grappen kunt maken, de taal waarin je droomt en speelt.
Toen ik bij de Ethiopische dovenvereniging was zei iemand iets wat te logisch was om waar te zijn. Hij was verontwaardigd omdat de scholen geen doven aannemen om de kinderen taal te leren. Het was té simpel en té logisch. Wie is beter in het onderwijzen van taal dan iemand die hetzelfde taalbegrip heeft als de leerling. Nou leek het te simpel om op te lossen. Ware het niet dat er niet veel doven zijn met voldoende opleiding om docent te worden en dus mogen ze niet in dienst bij de scholen. Maar toen ik de kinderen gezien had in Gondar konden we niet langer wachten op dove docenten er moest nu wat gebeuren!
En daar vonden we Mulu-Imebet. De dove nicht van een van onze CBR-werkers. Ze is naar de beste dovenschool in Ethiopië geweest en heeft ook nog een MBO-opleiding in computers. Omdat de school haar niet aan kon nemen, betaald het CBR project haar salaris. Ze is er nog geen maand en iedereen is razend enthousiast. De kinderen nog het meest. Het hoofd van de afdeling is al naar het regionale katoor voor educatie gegaan en ze gaan haar opleiding betalen om in de zomer maanden te scholen tot docent speciaal onderwijs. In de wereld van ontwikkelingsorganisaties is een van de hippe termen: sustainability. Dit zou van al onze goed bedoelde activiteiten wel eens de meest simpele en succesvolle actie kunnen worden.
Liefs uit Ethiopië
Marieke.