–

Vorige week was ik weer voor een aantal dagen in Gondar. Op de dag dat ik aankwam was de laatste dag van een kerkelijke geneesheer die de mensen genas met heilig water. Ik dacht dat ik Gondar en haar mensen aardig kende maar ik blijf me nog steeds over hen verbazen.
Ongeveer anderhalve maand geleden was er een jongen van begin twintig naar Gondar gekomen die de kracht van God had ontvangen om de mensen te genezen. De stad, inclusief de kerk, was van mening verdeeld over deze man. Hij had sterke aanhangers en tegenstanders, een deel van zijn aanhangers kwamen om hem heen wonen. Zo ontstond een tentenkamp net buiten de stad (het zullen zo'n 3000 mensen geweest zijn). Voor het CBR programma was het niet makkelijk omdat veel ouders hun kinderen naar hem brachten voor genezing en de medicatie stop zetten.
Een groot deel van de volgelingen kwam om te genezen van het boze oog. Ik wist dat mensen op het platteland geloofden dat de duivel in mensen kon kruipen en ze het boze oog kon geven. Wat ik niet wist is dat veel van de CBR medewerkers ook geloven dat dit mogelijk is. De medewerkers namen allemaal beschermende middelen om te voorkomen dat een man, waarvan beweert werd dat hij het boze oog heeft, het boze oog aan hen zou overdragen tijdens een van de trainingen.
Tijdens een les van mijn lessen aan de fysiotherapiestudenten over culturele ideeën van ziekten en gezondheid heb ik deze twee voorbeelden gebruikt. Het is voor mij moeilijk om te geloven dat iemand het boze oog kan hebben. Ik zie het als een manier om mensen buiten de gemeenschap te sluiten, maar ik kan niet bewijzen dat het boze oog niet bestaat of dat de heilige geest geen

mensen kan genezen.
Nieuwsgierig naar meningen om me heen heb ik een aantal keer met collega's en vrienden het onderwerp op de priester en de genezende kracht van zijn heilige water gebracht. Ik was verrast dat een aantal van mijn collega's in het ziekenhuis een sterk geloof had in de priester en zijn genezende kracht. Een collega van mij vertelde dat hij gelooft dat God almachtig is en dat hij daarom alles kan genezen. Hij werkt door mensen die hij bezielt om dingen te doen.
De priester is vertrokken en de mensen ook. Er was waarschijnlijk cholera uitgebroken maar er doen verschillende verhalen de ronde. Ten eerste zal de overheid niet toegeven dat er cholera was omdat het niet goed is voor het imago van het land. De mensen in de stad beweren dat mensen zijn vergiftigd door een complot om de priester zwart te maken. De artsen en apothekers zouden niet blij zijn met hun verlies aan klandizie.
Voor mij is het nog steeds moeilijk om te accepteren dat mensen massaal hun medicijnen stoppen in de hoop op genezing via heilig water. Ik blijf behoren tot het kamp der ongelovigen. Is er in mijn culturele beeld van het lichaam een hiaat in zuivering van het kwaad?
De kinderen zijn weer terug in het ziekenhuis voor hun medicijnen. De mensen hebben gelijk dat de medicatie niet de ultieme oplossing is voor ziektes als epilepsie. En misschien zullen andere geneesheren komen die de wijsheid in pacht beweren te hebben. Zolang er geen definitieve oplossing komt voor epilepsie, Aids en veel psychiatrische aandoeningen zal Gondar waarschijnlijk opnieuw geneesheren welkom heten op zoek naar een manier om van hun problemen af te komen.

Marieke